سفارش تبلیغ
صبا ویژن
(دوشنبه 04 اردیبهشت 15 ساعت 1:46 صبح )
خداوند، بخشندگان را دوست می دارد؛ پس دوستشان بدارید و بخیلان را دشمن می دارد؛ پس دشمنشان بدارید [رسول خدا صلی الله علیه و آله]

پایگاه اطلاع رسانی مباشری

Powerd by: Parsiblog ® team. ©2006

28-رفق و مدارا
    هیچ عاملی مثل«رفق و مدارا» نمی‌تواند پیوندی عمیق و اصیل میان مدیران و زیردستان ایجاد کند و همراهی آنان را تضمین نماید. مدیران جز با نرمی و ملایمت نمی‌توانند فاصله‌های میان خود و کارکنان را بردارند، در اعماق دل آنها نفوذ کرده، آنان را با خود همراه نمایند. امیرالمؤمنین(ع) به کارگزاران خود توصیه می‌فرمود که در ادراة امور جامعه و تعامل با مردم، اصل رفق و مدارا و مهربانی را ملاک قرار دهند و حتی الامکان از برخورد شدید و تند بپرهیزند. ایشان در نامة 46 به یکی از کارگزاران خود می‌فرماید: «در آنجا که مدارا کردن بهتر است مدارا کن، اما آنجا که جز با شدت عمل کارها پیش نمی‌رود. شدت عمل به خرج ده و پر و بال خود را برای مردم بگستر و با چهرة گشاده با آنان رو به رو شو و نرم‌خویی با آنان را نصب العین خود قرار ده».
ضرورت و جایگاه ویژه مدارا و مهربانی در نگاه مدیریتی امام علی(ع) تا آنجاست که آن حضرت توجه به مدارا و رفق را حتی هنگامی که برخوردهای شدید اقتضاء می‌کند ضروری می‌داند و سفارش می‌کند که هنگام شدت و سختگیری نیز نباید از مهربانی و عطوفت غفلت کرد. ایشان به همان کارگزار این‌گونه سفارش می‌کند: «شدت و سخت‌گیری را با کمی نرمش و مدارا در هم آمیز».
به کارگیری رفق و مدارا در ادراة امور مایة پیوند درست زمامداران و مردمان است و بدین وسیله درهای توفیق در تحقق برنامه‌ها و سیر به سوی اهداف گشوده می‌شود. از امیرالمؤمنین(ع) روایت شده است که فرمود: «کسی که در امور خویش رفق در پیش گیرد، به آنچه از مردم می‌خواهد، نایل شود» (نهج‌البلاغه: نامه 26). همچنین وارد شده که: «هرگاه زمامدار شدی باید رفق و ملایمت ورزی» (نهج‌البلاغه: نامه 53)

29-توجه به مشکلات کارکنان

    از خصوصیات بارز مدیران و مسئولان این است که از مشکلات و معضلات شخصی و روحی کارکنان خود غافل نمانند. در نامة 53 به مالک اشتر فرموده‌اند: «آنگاه به حد وافی نیازمندی‌های آنان را تأمین کن که این خود امکان می‌دهد که در اصلاح خویش بکوشند و از تصرف در اموالی که در اختیارشان می‌باشد بی‌نیاز گردند، حجت را بر آنان تمام می‌کند که عذری برای مخالفت با امر تو یا خیانت به امانت تو نداشته باشند».
حضرت در جای دیگری از نامه به مالک اشتر می‌فرماید: «رحمت بر رعیت و محبت و لطف به آنان را به قلبت قابل دریافت ساز و هرگز درنده خون آشام بر آنان مباش که خوردن آنان را غنیمت بشماری»

30-عیب‌پوشی
امام علی( ع) در نامه به مالک اشتر می‌فرمایند: «و باید که دورترین افراد رعیت از تو و دشمن‌ترین آنان در نزد تو، کسی باشد که بیش از دیگران عیبجوی مردم است. زیرا در مردم عیب‌هایی است و والی از هر کس دیگر به پوشیدن آنها سزاوارتر است. از عیب‌های مردم آنچه از نظرت پنهان است، مخواه که آشکار شود، زیرا آنچه بر عهده توست، پاکیزه ساختن چیزهایی است که بر تو آشکار است و خداست که بر آنچه از نظرت پوشیده است، داوری کند. تا توانی عیب‌های دیگران را بپوشان، تا خداوند عیب‌های تو را که خواهی از رعیت مستور بماند، بپوشاند. و از مردم گره هر کینه‌ای را بگشای و از دل بیرون کن و رشته هر عداوت را بگسل و خود را از آنچه از تو پوشیده داشته‏اند، به تغافل زن و گفته سخن‌چین را تصدیق».

منابع:

1- قرآن کریم

2- نهج البلاغه

3- اخلاق کارگزاران (1377)، سازمان امور اداری و استخدامی کشور، مرکز آموزش مدیریت دولتی.
4 - ایران نژاد پاریزی، مهدی؛ ساسان گهر، پرویز (1379)، سازمان و مدیریت، از تئوری تا عمل، موسسه عالی بانکداری ایران.
5 - بهرنگی (برنجی)، محمدرضا (1373)؛ مدیریت آموزشی و آموزشگاهی؛ ناشر مؤلف.
6 - جعفری، سیدمحمدمهدی (1373)؛ آموزش نهج البلاغه، جلد نخست؛ سازمان چاپ و انتشارات.
7 - جعفری، سیدمحمدمهدی (1373)؛ پرتوی از نهج البلاغه (با استفاده از ترجمه آیت الله سیدمحمود طالقانی)؛ سازمان چاپ و انتشارات.
8 - دفت، ریچارد ال. (1377)؛ تئوری و طراحی سازمان؛ جلد دوم؛ مترجمان علی پارسائیان و سیدمحمداعرابی؛ دفتر پژوهشهای فرهنگی.
9- ساعتچی، محمود (1375)؛ روانشناسی کاربردی برای مدیران، انتشارات ویرایش.
10 - سیدعباس زاده، میرمحمد (1371)؛ تئوری، تحقیق و عمل در مدیریت آموزشی، جلد دوم، انتشارات انزلی.
11 - خمیری، محمدعلی (1359)، مدیریت و رهبری از دیدگاه نهج البلاغه، انتشارات وصحافی لوکس.
12 - علاقه بند، علی (1377)؛ مقدمات مدیریت آموزشی، نشر روان.
13 - علاقه بند، علی (1370)؛ مدیریت رفتار انسانی، کاربرد منابع انسانی، کنت بلانچارد، امیرکبیر.
14 - مطهــــــری، مرتضی (1353)، سیری در نهج البلاغه، انتشارات صدرا.
15 - میچل، ترنس آر (1373)؛ مردم در سازمانها، مترجم: حسین شکرکن، انتشارات رشد.
16 - وایلز، کیمبل _(1370)؛ مدیریت و رهبری آموزشی، مترجم: محمدعلی طوسی، مرکز مدیریت دول

17- ماهنامه باسدار اسلام شماره 216



  • کلمات کلیدی :
  • » موسی مباشری
    »» نظرات دیگران ( نظر)

    برای مطالعه مطالب علمی ،فرهنگی ومعارف اسلامی مجلات زیر را مطالعه کنید

     اخبار شیعیان
    اخبار شیعیان

    ارمغان
    ارمغان

      اسلام و غرب
    اسلام و غرب

    اشارات
    اشارات

    الموعود
    الموعود
    امان
    امان
    امتداد
    امتداد
    امید انقلاب
    امید انقلاب
    انتظار
    انتظار
    انتظار نوجوان
    انتظار نوجوان
    بشارت
    بشارت
    پاسدار اسلام
    پاسدار اسلام
    پرسمان
    پرسمان
    پژوهه
    پژوهه
    پگاه حوزه
    پگاه حوزه
    پیام حوزه
    پیام حوزه
    پیام زن
    پیام زن
    حدیث زندگی
    حدیث زندگی
    حصون
    حصون
    حضور
    حضور
    حوزه
    حوزه
    خشت اول
    خشت اول
    خیمه
    خیمه
    دانش پژوهان
    دانش پژوهان
    دیدار آشنا
    دیدار آشنا
    دین پژوهان
    دین پژوهان
    سروش وحی
    سروش وحی
    شمیم مهر
    شمیم مهر
    صباح
    صباح
    طلوع
    طلوع
    طوبی
    طوبی
    فرهنگ جهاد
    فرهنگ جهاد
    فقه پژوهان
    فقه پژوهان
    گلبرگ
    گلبرگ
    گنجینه
    گنجینه
    مبلغان
    مبلغان
    محدث
    محدث
    معارف
    معارف
    معارف اسلامی
    معارف اسلامی
    موعود
    موعود
    موعود جوان
    موعود جوان
    میقات حج
    میقات حج
    نامه جامعه
    نامه جامعه
    نسیم وحی
    نسیم وحی
    کتاب روش
    کتاب روش
    کوثر
    کوثر
    یاس
    یاس



  • کلمات کلیدی :
  • » موسی مباشری
    »» نظرات دیگران ( نظر)
     
     تلاوت قرآن ـ ترتیل قرآن ـ ره یافتگان ـ دعا، زیارت ـ سخنرانى ـ مراثى ـ مولودى ـ اذان ـ تواشیح


  • کلمات کلیدی :
  • » موسی مباشری
    »» نظرات دیگران ( نظر)

    موضوع: حق حکومت وحق حاکمیت برپایه رفتارحضرت علی (ع)

     مقدمه

             دولت عالیترین نهاد سیاسی است که اقتدارات ملی را در دست دارد و حاکمیت آن کلیه نهادهای حاکم جامعه را در بر می‏گیرد، چنین قدرت برای حکومت وقتی منطقی و مقبول است که بر پایه قانونی استوار باشد که از منبع پذیرفته شده‏ای نشأت گرفته و مشروعیت آن ملاک مقبولی داشته باشد. در رژیمهای مردمی آراء عمومی منبع قدرت حکومت و به تعبیر دیگر دموکراسی ملاک مشروعیت آن شناخته شده است، در مورد حکومت اسلام  نیز این سؤال مطرح است که منبع قدرت حکومت و ملاک مشروعیت آن کدام است؟ آیا در مشروعیت آن مردم نقش دارند یا نه؟یا به عبارت دیگر حق حکومت چیست؟ وحق حاکمیت چگونه است؟  این مقاله برای رسیدن به پاسخ سؤالات مطرح شده مسائل زیر را از دیدگاه حضرت علی (ع) که در نهج البلاغه آمده است مورد بررسی قرار می دهد .

    ضرورت تشکیل حکومت

          با بررسی مسائل یاد شده معلوم می‏شود که وجود حکومت در جامعه از دیدگاه نهج البلاغه یک ضرورت است و بدون آن هیچگونه تعالی امکان‏پذیر نیست، پس حکومت از این دیدگاه یک وسیله است و ارزش آن تنها در صورتی است که وسیله اجراء عدالت و احقاق حقوق مردم باشد، بنابراین حاکم باید شرایط خاصی را داشته باشد و بدون آنها نمی‏تواند به عنوان حاکم اسلامی امور را بدست گیرد و بدون آن شرایط حکومت هیچ فردی مشروع نخواهد بود                    .           
    در تعیین و گزینش فردی که شرایط حکومت را به بهترین شکل دارا باشد راه مورد پذیرش ومعقول جز انتخاب مردم نمی‏باشد و در اینجاست که مردم نقش اصلی را بازی می‏کنند یعنی از میان افرادی که دارای این شرایط هستند فردی را با رأی و بیعت خود گزینش می‏کنند و بدین وسیله حکومت مشروعیت لازم را بدست می‏آورد                            .                    
    مطالعه تاریخ نشان می‏دهد که انسان به جهت زندگی اجتماعی ناگزیر از آن است که نیازهای خود را از طریق یک نظام اجتماعی و همکاری و تعاون در آن نظام بدست آورد. از سوی دیگر تعارض و تزاحم خواسته‏های بشری و روح استخدام او نیاز به قوانین اجتماعی را تشدید می‏کند. طبیعی است وجود قانون به تنهایی در تأمین این هدف کافی نیست بلکه نیاز به قدرت اجرایی دارد که حکومت غیر از این نمی‏باشد                                      .
    ارتقاء بشر در مسائل فرهنگی و اخلاقی و اجتماعی این نیاز را برطرف نمی‏سازد بلکه به جهت رشد و توسعه قلمروهای زندگی بشر این نیاز شدیدتر احساس می‏شود، لذا ضرورت تشکیل حکومت برای ایجاد نظم و عدالت و تعالی زندگی بشر عقلاً از قضایایی است که تصور دقیق آن ما را از توسّل به استدلال بی‏نیاز می‏کند. این ضرورت در منطق نهج البلاغه با تعابیری که در زیر برخی از آنها را از نظر می‏گذرانیم آمده است:

    ماهیت حکومت اسلامی

                 در اندیشه سیاسی امام علی (ع) دولت ماهیتی الهی و مردمی دارد . مشروعیت دولت اسلامی ، الهی و مقبولیت آن ، مردمی است . دولت حق ، دولتی است که بر اساس معیارهای الهی و حق و با خواست و اقبال مردم شکل گیرد و با مشارکت فعال آنان عمل کند. امیر مومنان علی (ع) دولت خود را بر این اساس تعریف کرده و فرموده است :« آری، به حق آنکه دانه را شکافت و جان را آفرید ، اگر حضور حاضران و اتمام حجت با اعلام وجود ناصران نبود ، و اگر خداوند از عالمان پیمانی سخت نگرفته بود که در برابر شکمبارگی ستمگر و گرسنگی ستمدیده هیچ آرام و قرار نگیرند ، بی تامل ریسمان مهار حکومت را بر گردنش می انداختم و با همان جام نخست ، آخرش را سیراب می کردم. و بی گمان خوب در یافته ام که این دنیای شما نزد من بی ارج تر از آبی است که بزی در وقت عطسه از بینی می پراند » . به عبارت خیلی روشن از نظر امام فارغ از مردم و جدای از ایشان و بدون خواست آنان دولت اسلامی معنا و مفهوم ندارد و تحقق عینی نمی یابد ، و سخن علی (ع) بر این امر کاملا گویاست . این حقیقت در وصیت پیامبر اکرم (ص) به علی (ع) نیز آمده بود، چنانکه امیر مومنان علی (ع) خود فرمود : « رسول خدا (ص) به من فرمود :« اگر مردمان بر تو گرد آمدند ، آنچه به تو فرمان داده ام به جا آور و امرشان را به عهده گیر، و گرنه خود را به کناری فرود آر و آنان را واگذار » . پس چون مردمان از گردم پراکنده شدند، به ناچار دست فرو هشتم و خار در چشم ، دیده فرو بستم و خود را به کناری کشیدم . همچنین در نامه ای که امیر مومنان علی (ع) پس از بازگشت از نهروان فرمان داد کاتبش عبیدالله بن ابی رافع خطاب به پیروان آن حضرت از مومنان و مسلمانان بنویسد و در آن سر گذشت خود را پس از پیامبر تا زمان کتابت نامه شرح فرموده، چنین آمده است : « رسول خدا(ص) مرا متعهد به پیمانی کرده و فرموده بود : « پسر ابی طالب ولایت امتم حق توست . اگر به درستی و عافیت تو را ولی خود کردند ، و با رضایت در باره تو به وحدت رسیدند ، امرشان را به عهده گیر و بپذیر، اما اگر در باره تو به اختلاف افتادند، آنان را به خواست خود واگذار ، زیرا خدا راه گشایشی به روی تو باز خواهد کرد». دلالت این سخن در اینکه خلافت و امامت علی (ع) امری الهی بوده است و حکومت و دولت آن حضرت جز با رضایت و بیعت مردم محقق نمی شده، کاملا روشن است . یعنی خلافت و امامت علی (ع) با نصب ، ثابت بوده است ولیکن نظر مردم در پذیرش ولایت شرط است و جز با خواست و رضایت مردم دولت تحقق نمی یابد و اجرای برنامه های آن جز با مشارکت مردم پیش نمی رود . این معنا که دولت اسلامی ماهیتی مردمی دارد و بدون خواست و رضایت مردم شکل نمی گیرد و سامان نمی یابد و قدرت اجرایی ندارد در سخنان پیامبر اکرم(ص) و امیرمومنان علی(ع) مکرر و در مواضع گوناگون وارد شده است . رسول خدا(ص) به مسلمانان فرموده بود : « اگر علی را به ولایت بگمارید ، او را هدایت یافته ای هدایتگر می یابید » . در این سخن نیز تحقق حکومت و دولت و تعیین والی از حقوق مردم شمرده شده است . امیر مومنان علی (ع) به هنگام بیعت مردم با آن حضرت ، در مسجد مدینه بر منبر رفت و حق مردم را در انتخاب حکومت و تشکیل دولت چنین یاد آور شد: « ای مردم، این امر(حکومت) امر شماست . هیچ کس جز آنکه شما او را امیر خود گردانیدید، حق امارت بر شما را ندارد . ما دیروز هنگامی از هم جدا شدیم که من پذیرش ولایت شما را ناخوشایند داشتم ، ولی شما این را نپذیرفتید و جز به اینکه من تشکیل دولت دهم رضایت ندادید. آگاه باشید که من کسی جز کلید دار شما نیستم و نمی توانم حتی یک درهم به ناروا از بیت المال برگیرم.»اما آنچه در اندیشه و سیره سیاسی امیر مومنان علی (ع) مهم است این است که در مفهوم دولت ، یعنی نهاد دارنده قدرت و حکومتی که این قدرت را اعمال می کند ،به هیچ وجه مفهوم سلطه ، برتری جویی ،تحکم ،خود محوری ،قدرت طلبی ،مکنت جویی معنا ندارد، چنانکه در عهدنامه مالک اشتر، آن حضرت به مالک توصیه می کند که فهم خود را از دولت و قدرت اصلاح نماید و هرگاه تصور کرد که او را قدرتی است مسلط، و یا هرگاه دولت برای او مفهومی اصیل یافت ، بلافاصله این فهم را اصلاح کند و اندیشه سیاسی خود را سامانی درست دهد . از این رو می فرماید:« مبادا بگویی من اکنون بر آنان مسلطم ، از من فرمان دادن است و از آنان اطاعت کردن، که این عین راه یافتن فساد در دل ، و خرابی دین، و نزدیک شدن تغییر و تحول {در قدرت} است . و اگر قدرتی که از آن برخورداری ، نخوتی در تو پدید آورد و خود را بزرگ شمردی ، بزرگی حکومت پروردگار را که برتر از توست بنگر،که چیست، و قدرتی را که بر تو دارد و تو را بر خود ، آن قدرت نیست ، که چنین نگریستن ، سرکشی تو را می خواباند و تندی تو را فرو می نشاند و عقل از دست رفته ات را به تو باز می گرداند . بپرهیز که در بزرگی فروختن ، خدا را همنبرد خوانی و در کبریا و عظمت ، خود را همانند او دانی ، که خدا هر سرکشی را خوار می سازد و هر خود بینی را بی مقدار می گرداند.



  • کلمات کلیدی :
  • » موسی مباشری
    »» نظرات دیگران ( نظر)

    روش های مدیریت در سیره حضرت علی(ع)                                                                                                       
                امام علی بن ابیطالب(ع) جهان را آفریده حضرت حق و خدا را مالک و حاکم مطلق هستی می داند. بنابراین انسان را مخلوق الهی و سرنوشت حقیقی و تکوینی او را در دست خداوند حکیم و رحیم و قادری می بیند که خلق را به حال خود رها نساخته است. بلکه برای فراهم کردن زمینه هدایت را فرو فرستاده است تبیین اهداف سیاست از مهمترین مسائل اندیشه سیاسی است  که آن حضرت در زمینه های مختلف به ویژه در بحث امنیت به آن اشاره می کند..
        1- تاکید بر تدبیر و عقل 
        در هر حرکتی انسان به شناخت و معرفت نیاز دارد. این معرفت و کارشناسی در امر عظیمی چون اداره جامعه، ضرورتی مضاعف می یابد، چرا که دانایی به ضمیمه دوراندیشی و تدبیر، حکومت را از پشتیبانی در برنامه ها حفظ می کند.
        2- استفاده از مشورت خردمندان

            مشاوره کردن با بزرگان و خردورزان از نظرعلی(ع) اصل بسیار مهمی است که همگان می بایستی در کارهای مهم خود از جمله تامین امنیت و اداره حکومت انجام دهند. کسی که با دیگران مشورت کند، خود را شریک عقل و دانش آنان ساخته از برخوردها، گفتارها و تماس های دائم علی(ع) با امت و خبرگان جامعه درباره بروز و ظهور حوادث متعدد سیاسی، نظامی و غیر آن چنین بر می آید که ایشان به رعایت دقیق اصلی مردمسالاری در بینش و منش، آنان هم در سطحی بالافوق العاده اهمیت می داد. و از تذکرات خود، امتی هوشمند و با کیاست را در نظر داشته و در تربیت چنین خبرگانی همواره می کوشیده است. حضرت امیر(ع) در تمام پیش آمدهای خاص و بحران های سیاسی - اجتماعی به اصل مشورت فوق العاده اهمیت می داد.

    3- نظارت و کنترل دقیق و جدی

          در تعالیم اسلامی و سیره نبوی(ص) و علوی(ع) اهمیت و ضرورت بازرسی از کار امیران و تعیین جاسوس مطمئنی که خبرهایی از گفتار و رفتار آنان برای حاکم بیاورد تبیین شده است. ریان بن صلت گفت، شنیدم علی بن موسی الرضا(ع)فرمود: پیامبر خدا(ص) این گونه بود که هر سپاهی را که می فرستاد و فرماندهی را برای آن نصب می کرد که توهم نافرمانی آن امیر می رفت، از افراد مورد اطمینان و اعتقاد خود کسی را با آن فرمانده می فرستاد که خبر کارهای او را به ایشان برساند  به هر حال حضرت علی(ع) می فرماید: به خدا سوگند اگر فردی از کار گزارانت جایی که خورشید غروب می کند، ظلم و ستم کند، گناهانش بین او و تو مشترک است. نظارت و کنترل دقیق و جدی بر اتمام امور حکومت و حاکمان در تامین امنیت نقش اساسی داشته و می تواند از حداکثر ظرفیت دولت و حکومت در برقراری امنیت نهایت استفاده صورت گیرد.                             
        4- بهره گیری از مشارکت های مردمی                                           
        در حکومت حق و عدل، ملاک سنجش حاکمان و مسئولان جامعه، رعایت حدود الهی و اقامه عدل است که اگر مخدوش شود، مردم باید حکومت را امر به معروف و نهی از منکر کنند و به مطالبه حق بپردازند. در چنین حکومتی امام عادل نیز خود را برتر از آن نمی بیند که در معرض ارزیابی و نقد قرار گیرد چه رسد به سایر مدیران و مسئولان بنابراین مردم جامعه اسلامی در قبول حکومت و بیعت با آن، باید شایستگی ها و صلاحیت هایی را که خداوند متعال مقرر کرده است در نظر گیرند و هم در اقدامات و تصمیمات حکومت، نظارت دقیق و همگانی داشته باشند.از طرفی ارزش نظارت ملی و تکلیف عمومی و همگانی بودن امر به معروف و نهی از منکر در جامعه اسلامی و مراقبت دولتی با احساس مسئولیت مردمی و نقد دولت و ارزشیابی رفتار کارگزاران جبران می شود.  حضرت علی(ع) می فرمایند بهترین برادرانت کسی است که به سوی خیر بشتابد و تو را به سوی آن بکشد و تو را به نیکی امر کند و بر آن کمک و یاریت کند. (میزان الحکمه جلد 1)
        بهره گیری از همکاری و مشارکت مردم در توسعه گسترش امنیت در جامعه می تواند حس مسئولیت آنان را در اداره کشور بالاتر برده و با نظارت برحاکمان و کارکنان حکومت از ظرفیت آنان برای جلوگیری از آسیب های احتمالی در برقراری امنیت استفاده لازم کند.



  • کلمات کلیدی :
  • » موسی مباشری
    »» نظرات دیگران ( نظر)

    لزوم نظم در جامعه

          امام علی(ع) در این خصوص فرمودند:« مردم ناگزیر از امیر و حاکم اند یا نیکوکار و یا بدکار، تا در سایه حکومت وی مؤمن به کار خویش پردازد و کافر نیز از مواهب زندگی بهره‏مند گردد و مردم زندگی خویش را در آن حکومت بسر برند و به وسیله وی اموال بیت المال جمع آوری شود و به کمک وی با دشمنان مبارزه گردد، جاده‏ها امن و امان شده و حق ضعیفان از نیرومندان گرفته شود و نیکوکاران در رفاه و از دست بدکاران در امان باشند.»
         امام علی(ع) این مطالب را در برابر خوارج فرمود که آنان در آغاز امر مدعی بودند با وجود قرآن از حکومت بی‏نیازیم و با شعار «لا حکم الاّ لله» که از قرآن اقتباس کرده بودند اساس حکومت را نفی می‏کردند. امام(ع) نفی هر قانون جز قانون الهی را می‏پذیرد، ولی معنی آن را نفی حکومت و نامشروع بودن فرمانروایی نمی‏داند و در آغاز سخن صریحا می‏فرماید که این شعار خوارج «کلمة حقّ یُراد بها الباطلُ نعم انه لا حُکْمَ الاّ للّه ولکن هولاء یقولونَ لا اِمْرةَ الا لله!» یعنی این سخن خوارج (لا حکم الاّ للّه) درست است ولکن مقصود آنان از این حرف آن است که جز خدا فرمانروایی نیست و این نادرست است آنان سخن حقی را بر زبان می‏آورند و از آن معنی باطلی را منظور می‏دارند امام(ع) در سخن دیگر این حقیقت را چنین بیان می‏کند: «وال ظلوم غشومٌ خیرٌ من فتنة تدوم»
    فرمانروای ظالم ستمگر که بر مردم حکومت بکند از آشوب مداوم و پایدار بهتر است.
         این نشانگر آن است که جلوگیری از فته و هرج و مرج از دیدگاه نهج‏البلاغه بسیار مهم است، زیرا تمام کارها در یک جامعه منظم قابل پیاده شدن است، این هم بدیهی است که چنین نظمی بدون قدرت حاکم و وجود حکومت امکان‏پذیر نیست.

    ممنوعیت ستم گری و ستمکشی

         گرچه ضرورت نفی ستم یک حکم عقلی و از مستقلات عقلی است در بیان شرع و زبان دین نیز به صورت ارشادی تبیین شده و بر آن تأکید زیاد شده است و این نیز واضح است که دفع ظلم بدون قدرت اجرایی لازم، امکان ندارد که نتیجه منطقی این سخن لزوم و وجود حکومت برای نفی ستمگری و ستم کشی است.                                                  
    امام علی(ع) می‏فرماید: «... و ما اخذ الله من العلماء علی آن لا یقارّوا علی کظّة ظالمٍ و لا سغب مظلوم لالقیتُ حبلَها علی غارِبها و لقیت آخِرَها بکاسِ اوّلها...»... اگر نبود عهدی که خداوند از دانشمندان گرفته است که در برابر شکمبارگی ظالم و گرسنگی مظلوم سکوت نکنند من مهار شتر خلافت و حکومت را رها می‏ساختم و از آن صرفنظر می‏کردم       .  نفی تسلط و حاکمیت بیگانه بر مسلمانان   

           قرآن کریم سیادت مسلمانان و برتری کلمه حق را بیان داشته و خواهان عملی شدن آنهاست و بسیار روشن است که این دو بدون یک قدرت سیاسی که وحدت و نظم میان مسلمانان ایجاد کند، ممکن نیست، لذا امام(ع) می‏فرماید:
    «فرض الله... الامامة نظاما للامة»خداوند امامت ـ تشکیل حکومت و وجود رهبری ـ را برای پایداری امت لازم نمود


  • کلمات کلیدی :
  • » موسی مباشری
    »» نظرات دیگران ( نظر)

    حکومت برای اجرای عدالت

           امام(ع) همانند هر انسان الهی و مرد ربانی حکومت و زعامت جامعه را به عنوان یک پست و مقام دنیوی که مایه فخر باشد و حس جاه‏طلبی بشر را اشباع کند و به عنوان هدف زندگی، سخت تحقیر می‏کند و آن را بسیار بی‏ارزش می‏شمارد، آن را مانند دیگر مظاهر مادی دنیا از استخوان خوکی که در دست انسان خوره‏ای باشد بی‏مقدارتر می‏شمارد، اما همین حکومت و زعامت را در مسیر اصلی و واقعیش یعنی به عنوان وسیله‏ای برای پیاده کردن عدالت و احقاق حق و خدمت به جامعه فوق العاده مهم می‏شمارد و مانع دست یافتن حریف و رقیب فرصت طلب می‏گردد و از شمشیر زدن برای حفظ و نگهداریش از دستبرد چپاولگران دریغ نمی‏ورزد. ابن عباس در زمان خلافت علی(ع) بر آن حضرت وارد شد در حالی که امام(ع) با دست خودش کفش کهنه خویش را پینه می‏زد از ابن عباس پرسید قیمت این کفش چقدر است؟ ابن عباس گفت ارزشی ندارد، امام فرمود ارزش همین لنگه کفش کهنه در نظر من از حکومت و امارت بر شما بیشتر است جز اینکه بوسیله آن عدالت را پیاده کرده و حقی را به صاحبش برسانم یا باطلی را از میان بردارم.           
            پس از نظر نهج البلاغه آن اصلی که می‏تواند تعادل جامعه را حفظ کند و همه را راضی نگهدارد و پیکره اجتماع را سالم ساخته و به روح جامعه آرامش بخشد حکومتی است که عدالت را سرلوحه خود قرار دهد، زیرا ظلم و جور قادر نیست حتی روح خود ستمگر و روح آن کسی را که به نفع او ستمگری می‏شود، راضی و آرام نگهدارد تا چه رسد به ستمدیدگان و پایمال شدگان حق. در مقابل، عدالت بزرگ راهی است عمومی که همه را می‏تواند در خود بگنجاند. و بدون مشکلی عبور دهد امّا ظلم و جور کوره راهی است که حتی فرد ستمگر را به مقصد نمی‏رساند.
    همانطور که در تاریخ آمده است خلیفه سوم بخش عظیمی از اموال عمومی مسلمانان را در دوره خلافت خود تیول خویشاوندان و نزدیکانش قرار داد امّا همینکه علی(ع) حکومت و زمام امور را بعد از وی به دست گرفت به عنوان یک حاکم، وظیفه خود می‏دانست عدالت را پیاده کند و لذا می‏فرماید: «به خدا قسم، اگر با آن اموال، برای خودشان زن گرفته باشند و یا کنیزکان خریده باشند باز هم آن را به بیت المال و خزانه عمومی مسلمانان برمی‏گردانم زیرا: «فانّ فی العدل سعةً و من ضاق علیه العدل فالجورُ علیه اضیق» همانا در عدالت گنجایش و وسعت خاصی است که می‏تواند همه را در بر گیرد و در خود جای دهد و آن کس که بیمار است و اندامش نامناسب شده ـ در عدالت نمی‏گنجد ـ باید بداند
    که جایگاه ظلم و جور بر وی تنگتر است»  امام(ع) به قدری عدالت را مهم و مراعات آن را وظیفه حاکم دانسته که کوچکترین ملاحظه کاری در مورد آن را نمی‏پذیرد و هرگز عدالت را فدای مصلحت نمی‏کند.
    تبعیض و دوختن دهنها با لقمه‏های بزرگ همواره ابزار لازم سیاست قلمداد شده است امّا بعد از خلیفه سوم مردی زمامدار و کشتی سیاست را ناخدا شده است که دشمن این ابزار است، هدفش مبارزه با این نوع سیاست بازی است. طبعا از همان روز اول انسانهای متوقع یعنی همان مردان و رجال سیاست، رنجیده خاطر شده و در نتیجه مشغول خرابکاری شدند و درد سرهایی فراهم آوردند. دوستان به حضور امام (ع) آمدند و با نهایت خلوص تقاضا کردند که به خاطر مصلحت مهمتر در سیاست خود انعطافی پدید آورد. پیشنهاد کردند که خودت را از درد سر این افراد راحت کن اینها افرادی با نفوذ و برخی از اینها از معروفان صدر اول اسلام هستند و حکومت مدینه فعلاً در مقابل دشمن فریبکار و بی‏ایمان مثل معاویه قرار دارد که ایالت مهمی از سرزمین اسلام مثل شام را در اختیار گرفته است چه مانعی دارد که به خاطر مصلحت فعلاً موضوع مساوات و برابری در مورد بیت المال را مسکوت بگذاری؟ امام(ع) در جواب فرمود:
    «أتامرونی ان اطلُبَ النّصْرَ بالجور فیمن ولّیتُ علیه!؟ واللهِ لا اطور به ما سَمَر سمیرٌ و ما امّ نجمٌ فی السّماء نجما لو کان المالُ لی لسوّیتُ بینهم فکیف و انّما المال مالُ الله...» مرا فرمان می‏دهید تا پیروزی را به ستم کردن به کسی که والی او هستم بجویم؟ از من می‏خواهید که عدالت را به پای سیاست وسیادت قربانی کنم؟ قسم به خدا تا جهان ادامه دارد و ستاره‏ای در آسمان پی ستاره‏ای برآید نخواهم پذیرفت ـ من و تبعیض! ـ اگر مال از آن من بود همگان را برابر می‏داشتم تا چه رسد که مال از آن خدا باشد....» امام(ع) چگونه می‏توانست چنین پیشنهادی را بپذیرد در حالی که برای پاسداری از عدالت حکومت را پذیرفته است. خود حضرت می‏فرماید:  «اگر آن اجتماع عظیم مردم نبود و اگر با وجود یاور حجت بر من تمام نمی‏شد و اگر خدا از دانشمندان پیمان نگرفته بود که در مقابل شکمبارگی ظالم و گرسنگی مظلوم ساکت و آرام ننشینند همانا افسار خلافت را روی دوشش می‏انداختم و مانند روز اول کنار می‏نشستم.



  • کلمات کلیدی :
  • » موسی مباشری
    »» نظرات دیگران ( نظر)
    <   <<   66   67   68   69   70      >

    لیست کل یادداشت های سایت
    ثواب اعمال و تأثیر آن بر روح مؤمنین بعد از مرگ
    توسل به حضرت رقیه (س)
    در این سایت جستجو کنید
    یاحق
    درسی در محضر استاد
    سئوالات مراجعین و پاسخ های مشاور
    [عناوین آرشیوشده]

     RSS 
     Atom 

    بازدیدهای امروز: 0  بازدید
    بازدیدهای دیروز: 38  بازدید
    مجموع بازدیدها: 481788  بازدید [ صفحه اصلی ]
    [ وضعیت من در یاهو ]
    [ پست الکترونیک ]
    [ مرکز ]
    [ درباره من ]

    » پیوندهای روزانه «
    » ===== دسته بندی یادداشت ها «
    » آرشیو یادداشت ها «
    حدیث

    سیب تم

    » اشتراک در خبرنامه «
     

    دیکشنری آنلاین

    دیکشنری آنلاین


    استخاره آنلاین با قرآن کریم
    

    سفارش تبلیغ
    صبا ویژن

    قالب میهن بلاگ