یکصد خصلت از خصوصیات اخلاقی پیامبر اکرم حضرت محمد مصطفی(صلی الله علیه واله وسلم)
بی‌شک تأسی به سیره و سنت آن حضرت براساس آیه‌‌کریمه «و لکم فی رسول‌الله اسوه حسنه» و از جمله آنچه در این مطلب به آن اشاره شده، راهگشای مشکلات و مسائل مبتلا به جامعه مسلمانان خواهد بود.
1-هنگام راه رفتن با آرامی و وقار راه می رفت
2-در راه رفتن قدم ها را بر زمین نمی کشید.
3-نگاهش پیوسته به زیر افتاده و بر زمین دوخته بود.
4-هرکه را می دید مبادرت به سلام می کرد و کسی در سلام بر او سبقت نگرفت.
5-وقتی با کسی دست می داد دست خود را زودتر از دست او بیرون نمی کشید.
6-با مردم چنان معاشرت می کرد که هرکس گمان می کرد عزیزترین فرد نزد آن حضرت است.
7-هرگاه به کسی می نگریست به روش ارباب دولت با گوشه چشم نظر نمی کرد.
8-هرگز به روی مردم چشم نمی دوخت و خیره نگاه نمی کرد.
9-چون اشاره می کرد با دست اشاره می کرد نه با چشم و ابرو.
10-سکوتی طولانی داشت و تا نیاز نمی شد لب به سخن نمی گشود.
11-هرگاه با کسی، هم صحبت می شد به سخنان او خوب گوش فرا می داد.
12-چون با کسی سخن می گفت کاملا برمی گشت و رو به او می نشست.
13-با هرکه می نشست تا او اراده برخاستن نمی کرد آن حضرت برنمی خاست.
14-در مجلسی نمی نشست و برنمی خاست مگر با یاد خدا.
15-هنگام ورود به مجلسی در آخر و نزدیک درب می نشست نه در صدر آن.
16-در مجلس جای خاصی را به خود اختصاص نمی داد و از آن نهی می کرد.
17-هرگز در حضور مردم تکیه نمی زد.
18-اکثر نشستن آن حضرت رو به قبله بود.
19-اگر در محضر او چیزی رخ می داد که ناپسند وی بود نادیده می گرفت.
20-اگر از کسی خطایی صادر می گشت آن را نقل نمی کرد.
21-کسی را بر لغزش و خطای در سخن مواخذه نمی کرد.
22-هرگز با کسی جدل و منازعه نمی کرد.
23-هرگز سخن کسی را قطع نمی کرد مگر آنکه حرف لغو و باطل بگوید.
24-پاسخ به سوالی را چند مرتبه تکرار می کرد تا جوابش بر شنونده مشتبه نشود.
25-چون سخن ناصواب از کسی می شنید. نمی فرمودـ« چرا فلانی چنین گفت» بلکه می فرمود « بعضی مردم را چه می شود که چنین می گویند؟»
26-با فقرا زیاد نشست و برخاست می کرد و با آنان هم غذا می شد.
27-دعوت بندگان و غلامان را می پذیرفت.
28-هدیه را قبول می کرد اگرچه به اندازه یک جرعه شیر بود.
29-بیش از همه صله رحم به جا می آورد.
30-به خویشاوندان خود احسان می کرد بی آنکه آنان را بر دیگران برتری دهد.
31-کار نیک را تحسین و تشویق می فرمود و کار بد را تقبیح می نمود و از آن نهی می کرد.
32-آنچه موجب صلاح دین و دنیای مردم بود به آنان می فرمود و مکرر می‌گفت هرآنچه حاضران از من می شنوند به غایبان برسانند.
33-هرکه عذر می آورد عذر او را قبول می کرد.
34-هرگز کسی را حقیر نمی شمرد.
35-هرگز کسی را دشنام نداد و یا به لقب های بد نخواند.
36-هرگز کسی از اطرافیان و بستگان خود را نفرین نکرد.
37-هرگز عیب مردم را جستجو نمی کرد.
38-از شر مردم برحذر بود ولی از آنان کناره نمی گرفت و با همه خوشخو بود.
39-هرگز مذمت مردم را نمی کرد و بسیار مدح آنان نمی گفت.
40-بر جسارت دیگران صبر می فرمود و بدی را به نیکی جزا می داد.
41-از بیماران عیادت می کرد اگرچه دور افتاده ترین نقطه مدینه بود.
42-سراغ اصحاب خود را می گرفت و همواره جویای حال آنان می شد.
43-اصحاب را به بهترین نام هایشان صدا می زد.
44-با اصحابش در کارها بسیار مشورت می کرد و بر آن تاکید می فرمود.
45-در جمع یارانش دایره وار می نشست و اگر غریبه ای بر آنان وارد می شد نمی توانست تشخیص دهد که پیامبر کدامیک از ایشان است.
46-میان یارانش انس و الفت برقرار می کرد.
47-وفادارترین مردم به عهد و پیمان بود.
48-هرگاه چیزی به فقیر می بخشید به دست خودش می داد و به کسی حواله نمی کرد.
49-اگر در حال نماز بود و کسی پیش او می آمد نمازش را کوتاه می کرد.
50-اگر در حال نماز بود و کودکی گریه می کرد نمازش را کوتاه می کرد.
51. عزیزترین افراد نزد او کسی بود که خیرش بیشتر به دیگران می‌رسید.
52. احدی از محضر او ناامید نبود و می‌فرمود: «برسانید به من حاجت کسی را که نمی‌تواند حاجتش را به من برساند.»
53. هرگاه کسی از او حاجتی می‌خواست اگر مقدور بود روا می‌فرمود وگرنه با سخنی خوش و با وعده‌ای نیکو او را راضی می‌کرد.
54. هرگز جواب رد به درخواست کسی نداد مگر آنکه برای معصیت باشد.
55. پیران را بسیار اکرام می‌کرد و با کودکان بسیار مهربان بود.
56. غریبان را خیلی مراعات می‌کرد.
57. با نیکی به شروران، دل آنان را به‌دست می‌آورد و مجذوب خود می‌کرد.
58. همواره متبسم بود و در عین حال خوف زیادی از خدا بر دل داشت.
59. چون شاد می‌شد چشم‌ها را برهم می‌گذاشت و خیلی اظهار فرح نمی‌کرد.
60. اکثر خندیدن آن حضرت تبسم بود و صدایش به خنده بلند نمی‌شد.
61. مزاح می‌کرد اما به بهانه مزاح و خنداندن، حرف لغو و باطل نمی‌زد.
62. نام بد را تغییر می‌داد و به جای آن نام نیک می‌گذاشت.
63. بردباری‌اش همواره بر خشم او سبقت می‌گرفت.
64. برای فوت دنیا ناراحت نمی‌شد یا به خشم نمی‌آمد.
65. برای خدا آنچنان به خشم می‌آمد که دیگر کسی او را نمی‌شناخت.
66. هرگز برای خودش انتقام نگرفت مگر آنکه حریم حق شکسته شود.
67. هیچ خصلتی نزد آن حضرت منفورتر از دروغگویی نبود.
68. در حال خشنودی و ناخشنودی جز یاد حق بر زبان نداشت.
69. هرگز درهم و دیناری نزد خود پس‌انداز نکرد.
70. در خوراک و پوشاک چیزی زیادتر از خدمتکارانش نداشت.
71. روی خاک می‌نشست و روی خاک غذا می‌خورد.
72. روی زمین می‌خوابید.
73. کفش و لباس را خودش وصله می‌کرد.
74. با دست خودش شیر می‌دوشید و پای شترش را خودش می‌بست.
75. هر مرکبی برایش مهیا بود سوار می‌شد و برایش فرقی نمی‌کرد.
76. هرجا می‌رفت عبایی که داشت به‌عنوان زیرانداز خود استفاده می‌کرد.
77. اکثر جامه‌های آن حضرت سفید بود.
78. چون جامه نو می‌پوشید جامه قبلی خود را به فقیری می‌بخشید.
79. جامه فاخری که داشت مخصوص روز جمعه بود.
80. در هنگام کفش و لباس پوشیدن همیشه از سمت راست آغاز می‌کرد.
81. ژولیده مو بودن را کراهت می‌دانست.
82. همیشه خوش‌بو بود و بیشترین مخارج آن حضرت برای خریدن عطر بود.
83. همیشه با وضو بود و هنگام وضو گرفتن مسواک می‌زد.
84. نور چشم او در نماز بود و آسایش و آرامش خود را در نماز می‌یافت.
85. ایام سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم هر ماه را روزه می‌داشت.
86. هرگز نعمتی را مذمت نکرد.
87. اندک نعمت خداوند را بزرگ می‌شمرد.
88. هرگز از غذایی تعریف نکرد یا از غذایی بد نگفت.
89. موقع غذا هرچه حاضر می‌کردند میل می‌فرمود.
90. در سر سفره از جلوی خود غذا تناول می‌فرمود.
91. بر سر غذا از همه زودتر حاضر می‌شد و از همه دیرتر دست می‌کشید.
92. تا گرسنه نمی‌شد غذا میل نمی‌کرد و قبل از سیر شدن منصرف می‌شد.
93. معده‌اش هیچ‌گاه دو غذا را در خود جمع نکرد.
94. در غذا هرگز آروغ نزد.
95. تا آنجا که امکان داشت تنها غذا نمی‌خورد.
96. بعد از غذا دست‌ها را می‌شست و روی خود می‌کشید.
97. وقت آشامیدن سه جرعه آب می‌نوشید؛ اول آن‌ها "بسم الله" و آخر آن‌ها "الحمدلله".
98. از دوشیزگان پرده‌نشین باحیاتر بود.
99. چون می‌خواست به منزل وارد شود، سه بار اجازه می‌خواست.
100. اوقات داخل منزل را به سه بخش تقسیم می‌کرد:
بخشی برای خدا، بخشی برای خانواده و بخشی برای خودش بود و وقت خودش را نیز با مردم قسمت می‌کرد.
کتاب "منتهی الآمال" محدث قمی/کتاب "مکارم الاخلاق" طبرسی.
